نرم افزار، مجموعه ای از برنامه های رایانه ای، رویه ها و مستندات است که انجام کارهای مختلف بر روی یک سیستم رایانه ای را بر عهده دارد. عبارت نرم افزار” برای نخستین بار توسط جان توکی در سال 1958 مورد استفاده قرار گرفت. در سطح بسیار ابتدایی، نرم افزار کامپیوتر، متشکل از زبان ماشین است که شامل گروهی از مقادیر دودویی بوده و دستورالعمل پردازنده را تعیین می کند. دستورالعمل پردازنده تغییر بیان از سخت افزار کامپیوتر در یک توالی از پیش تعریف شده می باشد. به طور خلاصه، نرم افزار کامپیوتر، زبانی است که اصطلاحاً به وسیلۀ آن یک رایانه، صحبت می کند.

سیستم عامل:

وقتی برنامه‌ای روی رایانه نصب می‌گردد، بعضی از اجزای سخت‌افزاری رایانه به فرمان آن برنامه در می‌آیند. برای نمونه هنگامی که با یک برنامه اجرای موسیقی کار می‌کنید، کارت صدای رایانه با برنامه پخش موسیقی همکاری می‌کند و یک آهنگ یا پرونده (فایل) صوتی را از طریق بلندگوی رایانه پخش می‌کند. ارتباط میان نرم‌افزار و سخت‌افزار توسط سیستم عامل انجام می‌شود. این تنها قسمتی از کار سیستم عامل است.

سیستم عامل یک برنامه نرم‌افزاری است که چون تمام منابع و امکانات سخت‌افزاری در اختیار وی می‌باشد دارای ویژگی منحصر به فردی می‌باشد بنابراین آن را در رده نرم‌افزارهای سطح پایین (زبان ماشین) می‌خوانیم با این ویژگی که از اهمیت خاصی برخوردار است. به بیان دیگر سیستم عامل یک برنامه جامع است که اجازه در اختیار قراردادن منابع و امکانات سخت‌افزاری را برای نرم‌افزارها صادر می‌کند و این سیستم عامل است که مسئول صحت عملکرد سیستم و منابع آن است.

انواع نرم افزار:

•   پردازشگر لغت: این برنامه‌ها برای ایجاد اسناد استفاده می‌شود. این نرم‌افزارهاعلاوه بر فعالیت اصلی یعنی ایجاد یک سند، آن را ذخیره و در چاپ آن نیز کمک می‌کنند. تغییرات در سند را می‌توان به راحتی از طریق این پردازشگرهای لغات انجام داد. یک نمونه از پرطرفدارین نرم‌افزارهای پردازشگر لغت، نرم‌افزار Microsoft Word است که همگی با آن آشنایی داریم.
•        نرم‌افزارهای پایگاه داده: این نرم‌افزارها قادر به ایجاد پایگاه‌های داده هستند.علاوه بر این، به کمک این نرم‌افزارها می‌توان داده‌ها و یا اطلاعات را در پایگاه‌های داده مدیریت کرد. این نرم‌افزارها به عنوانDBMS نیز شناخته می‌شوند.آنها در سازماندهی داده‌ها کمک می‌کنند. برخی از نمونه‌های نرم‌افزار پایگاه‌داده عبارتند از Access،Oracle  و Sysbase .
•        نرم‌افزارهای چندرسانه‌ای: این نرم‌افزارها برای کار با انواع مختلف رسانه‌ها که با یکدیگر ارتباط دارند، طراحی شده است. نرم‌افزارهای چندرسانه‌ای معمولا در نمایش محتواهای چندرسانه‌ای استفاده می‌شوند.
•        نرم‌افزارهای آموزشی و مرجع: این نرم‌افزارها به‌منظور کمک به یادگیری در مورد هر چیز خاصی طراحی شده‌اند.انواع مختلفی از برنامه‌های آموزشی وجود دارد که تحت این دسته قرار می‌گیرند.بسیاری از این برنامه‌های نرم‌افزاری برای کمک به یادگیری کودکان طراحی شده‌اند. نرم‌افزارهای آموزشی دانشگاهی نیز جزء این دسته از نرم‌افزارها قرار می‌گیرند.

·         نرم افزار کاربردی چیست؟

·         نرم افزار کاربردی یک نرم افزار کامپیوتری است که جهت کمک به کاربر در انجام تکلیف یا تکالیف مرتبط با کامپیوتر طراحی شده است. به عبارت دیگر نرم افزار کاربردی در  واقع زیر مجموعه‌ای از نرم افزار کامپیوتری است که قابلیتهای کامپیوتر را به طور مستقیم بر روی کار یا تکلیفی اعمال می‌کند که کاربر تمایل به انجام آن را دارد. از اینرو، اغلب نرم افزار کاربردی را به چشم یک نرم افزار و همچنین کاربرد آن نگاه می‌کنند.

انواع مختلفی از نرم افزار کاربردی وجود دارد که نرم افزار برنامه ریزی منابع سازمانی، نرم افزار حسابداری، نرم افزار مدیریت ارتباط با مشتری، نرم افزار گرافیک، پخش کننده رسانه یا مدیا پلیر و غیره